16. kwietnia 2024 r. w auli Państwowej Akademii Nauk Stosowanych im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie odbyła się konferencja pn. Zatrzymaj życie przy życiu – zdrowie psychiczne członków społeczności szkolnej i profilaktyka śmierci samobójczych, zorganizowana przez Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli Wydział w Ciechanowie.
Wydarzenie objęte zostało Patronatem Honorowym przez Rzecznika Praw Dziecka i Mazowieckiego Kuratora Oświaty oraz Patronatem Medialnym przez KRDP.
Temat kryzysu emocjonalnego i samobójstw wśród nieletnich jest niepokojąco aktualny, co zmusza szkoły i placówki oświatowe do podejmowania zdecydowanych działań profilaktycznych, nierzadko prewencyjnych, w celu niesienia możliwie skutecznych form wsparcia uczniów w sytuacjach trudnych.
Dane statystyczne są zatrważające, jeśli chodzi o samobójstwa czy próby samobójcze… - mówiła dr Halszka Witkowska, suicydolog, konsultant kryzysowy, Ekspert Biura ds. Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, która wygłosiła wykład na temat zachowań samo-bójczych dzieci i młodzieży.
W Polsce, dziennie 15 osób popełnia samobójstwo, zaś na jedno samobójstwo osoby dorosłej, wg statystyk, przypada 10-15 podjętych prób samobójczych. W przypadku dzieci, wg danych WHO, na jedno samobójstwo przypada ok. 200 prób samobójczych. Zaś rocznie, w Polsce, dochodzi do 5000 samobójstw. Średnio znika z mapy jedno duże miasto pod względem liczebności mieszkańców!!! Te osoby odchodzą z przestrzeni społecznej zupełnie po cichu, o czym tak mało się mówi… Po osobach tych nie ogłasza się żałoby narodowej, odchodzą w zapomnieniu, a przecież za każdą z tych ofiar stoi dramat życiowy jej i jej bliskich... Jedynie statystyki zachowują te przerażające dane…
Udział w konferencji uświadomił wielu nauczycielom, jak bardzo muszą być czujni, empatyczni i otwarci na swoich wychowanków oraz muszą „być gotowymi” do niesienia pomocy uczniom niemal niezauważalnie wołającym o pomoc.
Wykład Pani Halszki Witkowskiej zawierał istotny merytorycznie przekaz nt. czynników indywidualnych, sytuacyjnych, środowiskowych, społecznych czy religijno-kulturowych, jakie w sposób pośredni i bezpośredni wpływają na decyzję o podjęciu próby samobójczej, zwłaszcza przez dzieci i młodzież do lat 18.
Zatrważa wzrost prób samobójczych wśród dziewcząt, zanotowany w Polsce w okresie pandemii. Dane pokazują statystyki z lat 2021-2023, gdzie można dostrzec dramatyczne progi skokowe (źródło: https://zwjr.pl/artykuly/raport-dotyczacy-zachowan-samobojczych-mlodziezy ).
Kolejne niepokojące dane płyną z raportu NASK: Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów (https://www.nask.pl/pl/raporty/raporty/4295,RAPORT-Z-BADAN-NASTOLATKI-30-2021.html ), gdzie m.in. wskazano na nowy wymiar przemocy rówieśniczej, jakim jest m.in. sextortion (według www.opornografii.pl to pozyskanie od kogoś materiałów o charakterze seksualnym, a następnie wymuszanie pieniędzy lub kolejnych treści pod groźbą opubli-kowania otrzymanych wcześniej zdjęć lub filmów. Ofiarami są przeważnie nastolatki, ale również dorośli i dzieci.)
W tym przypadku zachowania samobójcze wynikają z odczuwania przez ofiary ogromnego poczucia wstydu.
Pomimo zatrważających statystyk i obszernej wiedzy, jaką można i należy przekazywać społeceństwu, zadaniem specjalistów oraz szkół i placówek oświatowych jest zapobieganie samobójstwom, zwł. dzieci i młodzieży.
Za prelegentką Halszką Witkowska polecamy Państwa uwadze specjalistyczny serwis życie warte jest rozmowy (www.zwjr.pl ), który prowadzi działalność od VI 2021 r., anonimowo i bezpłatnie. Znajduje się tu wiele cennych wskazówek dla osób będących w kryzysie samobójczym, jak też szukających wsparcia dla osób przeżywających trudności psychiczne czy będących w żałobie po samobójczej śmierci bliskiego. Zawarte są też scenariusze lekcji dotyczących kryzysu emocjonalnego, poradniki (m.in. nt. wsparcia rówieśniczego), webinaria (jak poruszać zagadnienia związane z zachowaniami samobójczymi w przestrzeni społecznej i medialnej), podcasty na temat doświadczeń osób, które przeżyły próbę samobójczą.
Wartościowy przekaz niesienia pomocy zawiera zakładka ze wskazówkami dla duchownych, którzy w swojej posłudze duszpasterskiej coraz częściej spotykają osoby z symptomami kryzysu emocjonalnego czy samobójczego.
Kolejnym, ważnym pod względem merytorycznym, jest Program Wspierająca Szkoła – dotyczący zapobiegania zachowaniom samobójczym wśród dzieci i młodzieży (www.wspierjacaszkola.pl ), gdzie znaleźć można cenne treści edukacyjne, dedykowane UCZNIOM, RODZICOM, NAUCZYCIELOM.
Następny, wart bliższego poznania program, o wydźwięku suicydalnym, to Program Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym (www.zapobiegajmysamobojstwom.pl ).
Do NIEZBĘDNIKA NAUCZYCIELA warto dołączyć aplikację na smartfon dla uczniów RESQL, która w sposób bezpieczny i anonimowy umożliwia przekazanie nauczycielowi informacji o przemocy, wskazanie jej typu oraz informacji o miejscu, czasie i osobach stosujących przemoc (www.resql.pl ).
Clou konferencji stanowiło podkreślenie znaczenia wypracowania standardów dla szkolnych specjalistów oraz innych nauczycieli, jak postępować w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z uczniami/innymi osobami będącymi w kryzysie samobójczym, bądź będących po próbie samobójczej oraz jakie podejmować działania prewencyjne względem jego rówieśników i całej społeczności szkolnej w tak nietypowych i trudnych sytuacjach.
Szkołom i placówkom oświatowym niezbędne jest systemowe wsparcie dzieci i młodzieży w kryzysie suicydalnym. Na co należy położyć odpowiedni nacisk.
Niesamowicie dużą dawkę wiedzy praktycznej przekazała uczestnikom konferencji Pani Katarzyna Sękowska-Świątkiewicz, dyrektor Warszawskiego Ośrodka Interwencji Kryzysowej. W swoim wystąpieniu omówiła zadania Ośrodka w kontekście profilaktyki, przeciwdziałania a także podejmowania działań w związku z kryzysami suicydalnymi samobójczymi wśród dzieci, młodzieży i dorosłych. Dość szczegółowo omówiła jak należy wspierać, jak prowadzić działania interwencyjne czy profilaktyczne. Konkluzją wystąpienia był przekaz, jak trudną, ważną i odpowiedzialną pracę wykonują ratownicy Ośrodka, jakimi predyspozycjami i umiejętnościami muszą się wykazać, aby często „tym jednym podejściem” odwieść osobę od czynu samobójczego lub jak podać pomocną dłoń bliskim, którzy pozostają w ciężkim szoku po śmierci samobójczej członka rodziny…
Na temat kryzysów emocjonalnych dzieci i młodzieży w kontekście otrzymywanego wsparcia od pracowników szkoły mówiła Alicja Jesionowska, psycholog, suicydolog, terapeutka nastolatków i młodych osób dorosłych ze spektrum autyzmu, autorka diagnozy ADOS-2, współautorka programu „Jesteśmy uważni”. W swoim wystąpieniu prelegentka postawiła kilka istotnych pytań: Jak uczeń/nastolatek funkcjonuje w szkole? Jak funkcjonuje środowisko wokół niego? oraz jakiego wsparcia uczeń powinien oczekiwać w szkole? Każdy z uczestników konferencji mógł poddać rozważane zagadnienia własnej refleksji. Wnioski, jak wiele pozostało do zrobienia, nasuwały się same.
Udział w konferencji uwrażliwił uczestników, zwłaszcza nauczycieli na powagę sytuacji. Problem jest poważny, o czym mówią statystyki, jednak czy na pewno w szkolnej rzeczywistości nie jest wciąż zamieciony pod dywan…?! Śpieszmy się nieść pomoc, tak wiele mamy do zrobienia!
Dla osób będących w kryzysie psychicznym oraz osób zainteresowanych niesieniem pomocy podajemy ważne telefony, gdzie można uzyskać szybką, fachową pomoc: https://forumprzeciwdepresji.pl/wazne-telefony-antydepresyjne
Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji
tel. 22 594 91 00
(czynny w każdą środę – czwartek od 17.00 do 19.00)
koszt połączenia jak na numer stacjonarny
wg taryfy Twojego operatora telefonicznego
------------------------------------------------------------------
Telefon zaufania dla osób dorosłych
w kryzysie emocjonalnym
tel. 116 123
(poniedziałek-piątek od 14:00-22:00, połączenie bezpłatne)
-----------------------------------------------------------------------
Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży
tel. 116 111
(czynny 7 dni w tygodniu, 24 h na dobę)
--------------------------------------------------------------------
ITAKA – Antydepresyjny telefon zaufania
tel. 22 484 88 01
Czynny od poniedziałku do piątku od 15:00 do 20:00
ITAKA – Telefon Zaufania Młodych
tel. 22 484 88 04
Dyżury psychologów od poniedziałku do soboty, od 12:00 do 20:00
-----------------------------------------------------------
Warszawski Ośrodek Interwencji Kryzysowej
woik.waw.pl
Pomoc udzielana jest nieodpłatnie w poniższych lokalizacjach na terenie m.st. Warszawy.
Interwencja Kryzysowa i Krótkoterminowa Pomoc Psychologiczna
Punkt Interwencyjny (Śródmieście)
Pl. Dąbrowskiego 7, 00-057 Warszawa
tel./fax: 22 837 55 59, kom. 535 430 902
czynne od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00-20.00
Dział Interwencji Kryzysowej (Ursynów)
ul. 6-go Sierpnia 1/5, 02-843 Warszawa
tel./fax: 22 855 44 32, kom. 514 202 619
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
czynne całodobowo
Przeciwdziałanie Przemocy w Rodzinie
Poradnia ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (Mokotów)
ul. Belgijska 4, 02-511 Warszawa
tel/fax: 22 845 12 12, kom. 667 833 400
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
czynne od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00-20.00
------------------------------------------------------------
Bezpłatna linia wsparcia dla osób po stracie bliskich
tel. 0 800 108 108
(poniedziałek-piątek od 14.00 do 20.00)
--------------------------------------------------------------
Telefoniczna Pierwsza Pomoc Psychologiczna
tel. 22 425 98 48
(poniedziałek – piątek od 17:00 do 20:00 / sobota od 15:00 do 17:00)
-------------------------------------------------------------
Stowarzyszenia Animo – Odważ się żyć!
Wsparcie psychologiczne osób trudności z powodu zaburzeń lękowych.
tel. 22 270 11 65
Infolinia (w języku polskim) czynna jest od poniedziałku do czwartku w godzinach 18:00-21:00
Porady mailowe (w języku polskim i angielskim) pod adresem:
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Więcej o stowarzyszeniu:
stowarzyszenieanimo.pl
facebook.com/StowarzyszenieAnimo/
--------------------------------------------------------------------------
Całodobowa bezpłatna infolinia dla dzieci, młodzieży, rodziców i nauczycieli
tel. 800 080 222
(czynne całodobowo)
--------------------------------------------------------------------------
Infolinia dla wychowawcy – pierwszy ogólnopolski
telefon zaufania dla nauczycieli
tel. 0801 800 967
(poniedziałek, środa, czwartek od 17:00-19:00)
--------------------------------------------------------------------------------
Dziecięcy Telefon Zaufania
Rzecznika Praw Dziecka
tel. 800 12 12 12
(poniedziałek-piątek od 8.15 do 20.00)
